Έχουμε αναφερθεί και σε προηγούμενα κείμενα για την σημασία του να έχεις άρχοντες και γενικά πολίτες που είναι ενάρετοι στην πόλη σου. Εξηγήσαμε δε, μέσα από τις αρχαίες πηγές, ότι η ορθή δημοκρατία που εφαρμόστηκε στην Αθήνα ήταν στην πραγματικότητα ένα αρισταρχικό πολίτευμα, ένα πολίτευμα δηλαδή όπου το πλήθος αποφάσιζε κι οι ενάρετοι διοικούσαν αναλαμβάνοντας τα αξιώματα.
Σόλων: «Αγαθούς τιμάσθαι, κακούς αμύνεσθαι»
Για να διοικείται η πόλη όσο πιο τέλεια γινόταν, ο Σόλων κατοχύρωσε έναν απαράβατο όρο: οι αγαθοί πολίτες θα πρέπει να παίρνουν τα αξιώματα και τις ανώτερες θέσεις στην πολιτεία, ενώ οι κακοί πολίτες θα πρέπει να εκδιώκονται από αυτές και να τιμωρούνται. Έτσι, ο δρόμος να ανοίγει διάπλατα για να ανεβαίνουν στην διοίκηση της πόλης οι άξιοι και καλοί πολίτες, ενώ για τους φαύλους κι ανάξιους να κλείνουν όλες οι πόρτες που οδηγούν σε θέσης εξουσίας κι επιρροής των δημοσίων πραγμάτων.
«Ο Σόλωνας είπε ότι εκείνη η πόλη διοικείται άριστα, στην οποία συμβαίνει να τιμώνται οι αγαθοί άνδρες, και το αντίθετο, εκείνη στην οποία διώκονται οι κακοί».
ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΤΟΒΑΙΟΣ, ΑΝΘΟΛΟΓΙΟΝ
Ισοκράτης: «Τιμάσθαι κατά την αξίαν»
Ο Ισοκράτης μάλιστα, λέει ότι είναι πράγμα φοβερό σε μία πολιτεία να εξομοιώνεται ο καλός με τον κακό, και να μην απολαμβάνει ο καθένας τις «δάφνες» των πράξεών του. Το σωστό κατά την γνώμη του είναι ο καλός να παίρνει όσα είναι καλά κι όμορφα στην πόλη, ενώ ο κακός να παίρνει ότι είναι άσχημο και βλαβερό. Μόνο έτσι θα αποδίδονται σωστά οι τιμές και θα υπάρχει δικαιοσύνη.
«Σχετικά λοιπόν με τα πολιτεύματα, φαντάζομαι ότι είναι για όλους πάρα πολύ φοβερό να θεωρούνται άξιοι για τα ίδια πράγματα οι χρηστοί με τους κακούς, ότι είναι πάρα πολύ δίκαιο να τακτοποιηθούν αυτά τα πράγματα και να μην έχουν τα όμοια όσοι είναι ανόμοιοι, αλλ’ ο καθένας να ενεργεί και να απολαμβάνει τις τιμές ανάλογα με την αξία του».
ισοκρατησ, νικοκλησ 14, 29c
Ο απαράβατος όρος λοιπόν για την άριστη διοίκηση της πόλεως είναι να τιμώνται οι πολίτες σύμφωνα με την αξία τους και όλα τα αξιώματα κι οι θέσεις που αφορούν την διοίκηση της πόλεως να μην δίνονται στην τύχη, ούτε και σε εκείνους που είναι αποδεδειγμένα κακοί, αλλά να παραχωρούνται σαν δωρεά και τιμή στους καλύτερους και πιο ενάρετους πολίτες. Κι ανάμεσα στα αξιώματα και τις κυβερνητικές θέσεις, οι πιο ψηλές κι υπεύθυνες από αυτές πρέπει να φυλάγονται για να δίνονται στους άριστους των αρίστων, τους πιο ενάρετους μεταξύ τ ων ενάρετων.
Αν μία πολιτεία δεν λάβει μέτρα για να διασφαλίζει αυτόν τον όρο, διατρέχει μέγιστο κίνδυνο για τα συμφέροντά της. Διότι, οι κακοί όταν δρουν σε προσωπικό επίπεδο βλάπτουν τον εαυτό τους και όσους γίνονται δέκτες των ενεργειών τους. Όταν όμως οι κακοί αφήνονται να παίρνουν στα χέρια τους την πολιτική εξουσία, τότε το κακό που προξενούν βγαίνει έξω από τα στενά όρια των διαπροσωπικών σχέσεων και επεκτείνεται σε ολόκληρη την πόλη.
Αναστάσιος Π. Συριανός 